“Mối tình không tên”, bản ballad từng được rất nhiều ca sĩ thể hiện và đạt lượng view lớn, gần đây lại trở thành tâm điểm của một vụ kiện bản quyền. Ca khúc này là lý do khiến ca sĩ Quốc Thiên bị Công ty Truyền thông TTV (quản lý ca sĩ Đình Nguyễn) khởi kiện, mở ra một cuộc tranh chấp bản quyền âm nhạc mới trong Vpop.
TTV cho biết họ sở hữu độc quyền ca khúc “Mối tình không tên”. Trước đó, để quảng bá, ca khúc từng được gửi cho nhiều ca sĩ cover miễn phí, trong đó có Quốc Thiên. Tuy nhiên, sau ngày 6 tháng 8 năm 2024 – thời điểm TTV thông báo ngừng cấp phép cho tất cả nghệ sĩ, Quốc Thiên vẫn tiếp tục biểu diễn ca khúc tại các sự kiện. Phía TTV cho biết đã nhiều lần nhắc nhở nhưng nam ca sĩ không hợp tác, buộc họ phải nộp đơn kiện và yêu cầu bồi thường. Hiện, Quốc Thiên vẫn chưa đưa ra phản hồi về sự việc.
Nhiều vụ tranh chấp bản quyền bài hát khác trong Vpop
Những năm gần đây, ồn ào đấu tố liên quan đến bản quyền âm nhạc giữa ca sĩ, nhạc sĩ và công ty quản lý không phải chuyện hiếm.
Hồi tháng 10 năm 2024, Lâm Bảo Ngọc bị phía Vũ Cát Tường tố biểu diễn ca khúc “If” nhiều năm mà không xin phép, dù chỉ được đồng ý trong một cuộc thi âm nhạc. Dù Lâm Bảo Ngọc khẳng định đã đóng phí tác quyền qua VCPMC và cam kết tuân thủ hợp đồng, phía Vũ Cát Tường phản bác rằng cô chỉ xin phép đúng 2 lần trong 5 năm và đã nhiều lần biểu diễn thương mại mà không có xác nhận cấp quyền. Sau đó, Vũ Cát Tường đã thu hồi toàn bộ ủy quyền tác quyền từ VCPMC.
Năm 2023, nhạc sĩ Đỗ Hiếu cũng lên tiếng về việc một số ca khúc anh bán cho Noo Phước Thịnh như “Mãi mãi bên nhau”, “Gạt đi nước mắt”, “Đừng nhìn lại”… đã hết thời hạn độc quyền 2 năm nhưng nam ca sĩ vẫn tiếp tục sử dụng để biểu diễn, thu lợi nhuận. Dù không dẫn đến kiện tụng, nhưng sau tranh chấp, Noo Phước Thịnh không còn biểu diễn những bản hit gắn liền với tên tuổi mình, và mối quan hệ giữa anh và Đỗ Hiếu cũng rạn nứt.
Năm 2022, Thủy Tiên cũng gây tranh cãi khi biểu diễn “Giấc mơ tuyết trắng” – ca khúc được Nathan Lee tuyên bố đã mua độc quyền. Tương tự, trong cùng năm, nhiều nghệ sĩ nổi tiếng khác như Đan Trường, Tùng Dương và Lệ Quyên cũng vướng tranh cãi bản quyền khi bị ACV Entertainment – đơn vị giữ bản quyền “Ai chung tình được mãi” – tố sử dụng ca khúc này trái phép. Cả ba đều lên tiếng xin lỗi và đưa ra lời giải thích.
Thậm chí, vào năm 2020, Văn Mai Hương cũng gây chú ý khi cover “Hoa nở không màu” mà không xin phép tác giả Nguyễn Minh Cường. Văn Mai Hương sau đó xin lỗi và giải thích đây chỉ là màn hát vui, không thu lợi nhuận.
Lợi và hại của việc nhờ ca sĩ nổi tiếng cover và lời khuyên từ chuyên gia
Quay lại câu chuyện của “Mối tình không tên”, nhạc sĩ Hoàng Luân chia sẻ với báo chí rằng việc xin phép khi cover, biểu diễn là chuyện hiển nhiên ở thị trường âm nhạc. Theo ông, việc nhờ các ca sĩ nổi tiếng cover vừa có lợi (ca khúc được lan tỏa) vừa có mặt trái (khán giả có thể quên bản gốc nếu ca khúc cover quá viral).
TS Nguyễn Văn Thăng Long, Giảng viên Cao cấp ngành Truyền thông Chuyên nghiệp, Đại học RMIT, phân tích: “Xét đơn thuần về mặt pháp lý, Quốc Thiên sai khi tiếp tục biểu diễn ca khúc mà mình không còn quyền sử dụng.” Tuy nhiên, chuyên gia cũng cho rằng Quốc Thiên có thể đã ký trước những hợp đồng biểu diễn và rơi vào thế “khó” khi bị yêu cầu dừng hát. “Có thể Quốc Thiên xem nhẹ chuyện bị nhắc nhở và cố gắng hoàn thành lịch diễn. Tuy nhiên, càng làm như vậy thì lại càng dễ vi phạm”.
TS Long nhận định, nếu vụ việc ra tòa, cục diện cũng chưa chắc nghiêng hoàn toàn về phía công ty TTV. Việc kiện tụng đòi bồi thường không đơn giản và có thể kéo dài, tốn kém cả về chi phí pháp lý lẫn ảnh hưởng danh tiếng. Do đó, giải pháp ngoài phạm vi tòa án vẫn được xem là khả thi hơn cả, khi các bên nên ngồi lại thương lượng để hạn chế thiệt hại.
Cuối cùng, vụ việc này là một “bước ngoặt” quan trọng cho thị trường âm nhạc Việt Nam, buộc các nghệ sĩ và đơn vị sản xuất phải quan tâm hơn đến việc chuẩn hóa pháp lý cho các sản phẩm âm nhạc, giúp thị trường vận hành chuyên nghiệp hơn trong tương lai.
