“Thiếu Lâm Tự” (1982): Bệ phóng đưa Lý Liên Kiệt trở thành biểu tượng võ thuật toàn cầu
Ra mắt năm 1982, bộ phim “Thiếu Lâm Tự” do đạo diễn Trương Hâm Đàm thực hiện đã trở thành hiện tượng điện ảnh, không chỉ mở ra kỷ nguyên mới cho dòng phim võ thuật Trung Quốc mà còn đưa cậu thiếu niên 17 tuổi Lý Liên Kiệt trở thành ngôi sao sáng giá của điện ảnh Hoa ngữ. “Thiếu Lâm Tự” 1982 mở đường để chàng trai 17 tuổi Lý Liên Kiệt thành ‘người hùng dòng phim võ thuật'” – nhận định của giới chuyên môn sau hơn bốn thập kỷ vẫn giữ nguyên sức nặng.
Theo trang Shanghai Observer, bộ phim từng đạt doanh thu 160 triệu nhân dân tệ khi mới công chiếu, một con số kỷ lục trong bối cảnh năm 1982, với giá vé trung bình chỉ một hào mỗi lượt. Ước tính theo tỷ giá hiện tại, con số này tương đương gần 2,8 tỷ USD. Chính vì thế, tác phẩm được ghi nhận là một trong những phim có lượng người xem cao nhất trong lịch sử điện ảnh Trung Quốc và mới đây còn được Liên hoan phim quốc tế Thượng Hải xếp vào danh sách các “Phim võ thuật phải xem của thập niên 1980”.
Câu chuyện phim xoay quanh nhân vật Giác Viễn (Lý Liên Kiệt), một chàng trai trẻ chịu cảnh mất cha, ôm mối hận với kẻ thù là Vương Nhân Tắc (Vu Thừa Huệ). Trong hành trình báo thù, Giác Viễn được các cao tăng Thiếu Lâm Tự cứu giúp, truyền dạy võ công, từ đó trưởng thành và cùng đồng môn chiến đấu bảo vệ chính nghĩa. Cốt truyện đơn giản nhưng giàu tính giải trí, kết hợp cùng những pha võ thuật chân thực, đã khiến bộ phim chạm đến trái tim khán giả nhiều thế hệ.
Sự thành công vang dội của “Thiếu Lâm Tự” không thể tách rời khỏi dấu ấn của Lý Liên Kiệt. Trước khi bén duyên với điện ảnh, anh là một võ sĩ wushu xuất sắc với thành tích 5 lần liên tiếp đoạt quán quân quốc gia trong giai đoạn 1975–1979. “17 tuổi, Lý Liên Kiệt được Trương Hâm Đàm mời đóng chính Thiếu Lâm Tự. Lúc đó, anh buồn rầu vì vừa bị từ chối đóng một phim khác”, một chi tiết nhỏ nhưng cho thấy sự bất ngờ mà cơ hội này mang lại cho nam diễn viên trẻ tuổi. Chính đạo diễn Trương Hâm Đàm từng chia sẻ ông đã để ý đến Lý Liên Kiệt từ năm 10 tuổi, khi xem cậu bé biểu diễn võ thuật, và luôn chờ cơ hội hợp tác.
Sự táo bạo của Trương Hâm Đàm cũng được thể hiện ở cách tuyển chọn dàn diễn viên. Hơn 30 người tham gia phim, trong đó có 24 người xuất thân là vận động viên wushu chuyên nghiệp, chưa qua bất kỳ trường lớp đào tạo diễn xuất nào. Nhiều người lo ngại rằng điều này sẽ ảnh hưởng đến chất lượng tác phẩm, song đạo diễn kiên quyết bảo vệ lựa chọn của mình, cho rằng chỉ có những người từng luyện võ chân chính mới thể hiện được tinh thần và khí chất võ hiệp.
Sự mộc mạc, nguyên bản ấy lại trở thành yếu tố đặc biệt làm nên linh hồn cho phim. “Hồi đó không có người đóng thế, không có đồ bảo hộ, chỉ có những thanh niên trẻ, hiếu thắng, ngã đau chảy nước mắt cũng không ai lùi lại”, tài tử Kế Xuân Hoa nhớ lại, đồng thời khẳng định khí chất võ thuật ngấm vào từng khung hình, điều mà khó có thể tìm thấy trong những tác phẩm thời nay. Trong một cảnh quay, diễn viên Tôn Kiện Khôi – thủ vai Sắc Không – phải diễn cảnh sử dụng võ gậy trong trạng thái say xỉn, dù ông chưa từng luyện loại vũ khí này. Ông tự học vào ban ngày và quay ban đêm, mất đến 48 lần quay mới đạt yêu cầu. “Khi đó tay tôi không thể cử động, toàn thân rã rời, được bạn diễn đặt lên cáng khiêng về phòng nghỉ”, Tôn Kiện Khôi kể lại với giọng đầy xúc động.
Do không có chỉ đạo võ thuật, toàn bộ các phân cảnh hành động đều do chính các diễn viên lên ý tưởng, tự phối hợp với nhau. Họ không chỉ đóng một vai mà mỗi người đảm nhận nhiều nhân vật khác nhau, linh hoạt hoá thân từ vai chính diện đến phản diện. Có người gãy tay, gãy xương vì ngã ngựa, có người buộc phải rời đoàn vì chấn thương nặng. Thế nhưng, chính sự khắc nghiệt ấy lại góp phần làm nên một bộ phim võ thuật đầy tính chân thực và sinh động.
Bối cảnh quay phim cũng là một điểm nhấn đáng chú ý. Dù lấy tên “Thiếu Lâm Tự”, nhưng đoàn phim không ghi hình toàn bộ ở chùa mà còn tận dụng nhiều địa điểm khác. Khi đó, ngôi chùa gần như hoang vu, cỏ dại mọc cao quá đầu người, chỉ còn vài hòa thượng lớn tuổi sinh sống. Sau thành công của bộ phim, chùa Thiếu Lâm dần trở thành biểu tượng văn hóa, thu hút hàng triệu lượt khách mỗi năm. Theo Mtime, ban quản lý chùa từng ghi nhận bộ phim là “yếu tố quan trọng giúp văn hóa Thiếu Lâm lan tỏa và tăng cường ảnh hưởng đến công chúng”.
Thiếu Lâm Tự ngày nay là một phần của di sản thế giới do UNESCO công nhận, nằm giữa núi non trùng điệp thuộc tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Từ lâu, nơi đây đã đi vào truyền thuyết võ lâm, trở thành biểu tượng văn hóa xuất hiện trong vô số tiểu thuyết kiếm hiệp lừng danh của Kim Dung. Trong đó, phái Thiếu Lâm luôn được xem là đại diện cho chính nghĩa, sánh vai cùng Võ Đang trong việc gìn giữ trật tự võ lâm.
“Thiếu Lâm Tự” không chỉ là một bộ phim võ thuật thành công về mặt thương mại và nghệ thuật, mà còn là cột mốc quan trọng đưa tên tuổi Lý Liên Kiệt vươn ra thế giới. Bộ phim khép lại bằng tiếng trống chùa vang vọng giữa núi rừng, nhưng dư âm của nó thì vẫn còn vang mãi trong lòng khán giả yêu điện ảnh võ thuật cho đến tận hôm nay.
