Dư luận mệt mỏi vì nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng sản phẩm. Trong khi đó, ở nhiều quốc gia, việc này bị xử rất nặng để làm gương. Có lẽ đã đến lúc, cần thêm những quy định nghiêm khắc và cụ thể hơn đối với nghệ sĩ trong việc quảng cáo sản phẩm.
Cứ vài tháng, lại có “phốt” mới
Gần một tháng nay, mạng xã hội xôn xao với loạt nghệ sĩ Việt bị gọi tên vì quảng cáo sản phẩm kém chất lượng hoặc “nổ” công dụng quá đà. Từ viên rau củ, sữa non, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm làm trắng… đều được các sao Việt hết lời ca tụng, nhưng thực tế lại khiến khán giả thất vọng, thậm chí bức xúc.
Chuyện không mới, nhưng cứ lặp đi lặp lại: một nghệ sĩ đăng bài quảng cáo với lời lẽ gây hiểu lầm, thổi phồng sản phẩm. Khi bị phát hiện, họ xin lỗi, hứa rút kinh nghiệm. Nhưng rồi không lâu sau, lại có thêm người mắc lỗi tương tự. Dư luận đặt câu hỏi: phải chăng lời xin lỗi giờ chỉ là chiêu “xoa dịu” dư luận, rồi đâu lại vào đấy?
Hàng loạt cái tên bị gọi ra
Từ các nghệ sĩ gạo cội đến KOL trẻ tuổi, không ít người từng vướng vào lùm xùm quảng cáo. Năm 2021, MC Quyền Linh khiến nhiều người giật mình khi giới thiệu thực phẩm chức năng có thể “điều trị tận gốc tế bào ung thư, lành vết loét và gấp 70 lần curcumin thông thường”. Nhưng cơ quan chức năng sau đó khẳng định sản phẩm chỉ có tác dụng hỗ trợ, không hề thay thế thuốc điều trị.
Ca sĩ Phương Mỹ Chi từng quảng bá sản phẩm làm đẹp “có bán tại Hàn Quốc” nhưng thực tế không hề tồn tại ở đó. MC Cát Tường, Vân Dung, Vân Trang, Khởi My… cũng từng bị chỉ trích vì “nói quá” khi quảng cáo viên sủi tan u, mỹ phẩm trắng da hay dưỡng da thần tốc.
Gần đây, vụ việc của Thùy Tiên với viên rau củ Kera chưa lắng xuống thì tiếp tục có thêm hàng loạt cái tên bị nhắc đến: Cao Minh Đạt, Đoàn Di Băng, Doãn Quốc Đam, MC Hoàng Linh, Quang Minh, Vân Hugo… Một số bị phát hiện quảng cáo cho sản phẩm từng bị xử phạt, số khác lại dính tới đường dây bán sữa giả đình đám.
Vì sao lặp đi lặp lại?
Ông Hồng Quang Minh – CEO một công ty truyền thông – cho rằng, ở Việt Nam, mối quan hệ giữa nghệ sĩ và quảng cáo vẫn khá cảm tính, thiếu chuyên nghiệp. Nhiều người nhận quảng cáo mà không kiểm tra kỹ sản phẩm hay nội dung truyền thông. Đôi khi vì áp lực thu nhập, họ vội vàng nhận lời mà không đánh giá hết rủi ro.
“Sau khi bị phát hiện, họ xin lỗi và cho qua. Nhưng điều đáng tiếc là rất nhiều người không xem đó là bài học thực sự. Sai, xin lỗi, rồi lại sai tiếp. Cứ thế lặp lại như một vòng luẩn quẩn,” ông Minh nói.
Ông cũng nhấn mạnh rằng, hình ảnh nghệ sĩ không chỉ ảnh hưởng tới cá nhân họ, mà còn ảnh hưởng chung đến niềm tin của khán giả vào cả giới giải trí. Khi một người sai, công chúng sẽ nghi ngờ cả những lời giới thiệu, đề xuất khác – dù đến từ người làm nghề chân chính.
Sao quốc tế: quảng cáo sai là bị xử nặng
Không như ở Việt Nam – nơi lời xin lỗi thường là “kết thúc nhẹ nhàng” – nhiều quốc gia xử lý rất nghiêm những người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật.
Cuối năm 2021, nữ diễn viên Cảnh Điềm (Trung Quốc) bị phạt tổng cộng 7,2 triệu NDT (hơn 24 tỷ đồng) vì thổi phồng công dụng sản phẩm thường thành thuốc chữa bệnh. Ngoài tiền phạt, cô còn bị cấm tham gia quảng cáo trong 3 năm.
Trung Quốc từ 2022 cũng đã siết chặt quy định: người nổi tiếng không được quảng cáo sản phẩm chưa từng dùng, không được giới thiệu thuốc, thực phẩm chức năng hay thiết bị y tế. Những trường hợp vi phạm còn có thể bị truy tố hình sự.
Tại Hàn Quốc, 15 influencer có hơn 100.000 người theo dõi từng bị phát hiện quảng cáo sai sự thật các sản phẩm giảm cân. Nhiều người chỉnh sửa ảnh “trước – sau”, nói giảm cân thần tốc để dụ khán giả mua hàng. Hậu quả: họ bị điều tra, doanh nghiệp liên quan cũng bị xử lý.
Làm sao để “thoát vòng luẩn quẩn”?
Câu hỏi đặt ra là: làm thế nào để chấm dứt tình trạng “xin lỗi rồi đâu lại vào đó”?
Câu trả lời không đơn giản. Nhưng chắc chắn, điều đầu tiên phải đến từ ý thức của chính nghệ sĩ. Họ cần hiểu rõ vai trò và sức ảnh hưởng của mình, không thể coi thường việc giới thiệu sản phẩm. Cùng với đó, cần có những quy định nghiêm khắc hơn, chế tài đủ mạnh để ngăn ngừa sai phạm lặp lại.
Bởi nếu cứ tiếp tục dễ dãi như hiện nay, thì cái giá không chỉ là mất niềm tin của khán giả, mà còn khiến hình ảnh nghệ sĩ Việt trong mắt công chúng ngày càng trở nên xô lệch. Và đó là điều mà chẳng ai muốn.
