Năm 2023, Tống Tổ Nhi, một trong những nữ diễn viên thuộc thế hệ Z đầy triển vọng của làng giải trí Trung Quốc (Cbiz), đã vướng vào cáo buộc trốn thuế. Vụ việc này đã khiến sự nghiệp của nữ diễn viên sinh sau năm 1995 gần như “đóng băng” trong suốt hai năm.
Trong khi nhiều người nghĩ rằng Tống Tổ Nhi sẽ không còn cơ hội quay trở lại giới showbiz, thì bất ngờ vào đầu tháng 4, cô đã tái xuất màn ảnh nhỏ với bộ phim “Vô Ưu Độ”, hợp tác cùng nam diễn viên Nhậm Gia Luân. Việc bộ phim này được kiểm duyệt và lên sóng, cùng với sự xuất hiện của Tống Tổ Nhi tại sự kiện quảng bá vào ngày 21/4, đã chính thức đánh dấu sự trở lại của nữ diễn viên trẻ. Cô cũng trở thành nghệ sĩ đầu tiên của Cbiz thoát khỏi tình trạng “phong sát”. Vậy, điều gì đã giúp Tống Tổ Nhi có một màn “lội ngược dòng” ngoạn mục như vậy? Bởi lẽ, cùng dính líu đến scandal trốn thuế, Phạm Băng Băng đã bị chặn hoàn toàn con đường hoạt động nghệ thuật tại Trung Quốc đại lục, mặc dù đã hết thời hạn ba năm bị “cấm sóng ngầm”. Sự khác biệt rõ rệt trong tình cảnh của Tống Tổ Nhi và Phạm Băng Băng đã gây ra nhiều tranh luận trái chiều trong dư luận.
Bê bối trốn thuế từng nhấn chìm danh tiếng
Vào tháng 9 năm 2023, một nhân viên cũ đã công khai tố cáo Tống Tổ Nhi là một người “trốn thuế chuyên nghiệp”. Người này tiết lộ rằng nữ diễn viên đã thành lập hàng loạt công ty “ma” nhằm chuyển đổi và che giấu thu nhập thực tế để giảm thiểu số tiền thuế phải nộp. Với phương thức này, Tống Tổ Nhi bị cáo buộc đã trốn số tiền thuế lên đến 5 triệu nhân dân tệ (tương đương gần 150 tỷ đồng). Thêm vào đó, cô còn bị tố cáo có liên quan đến việc cấu kết với các thế lực ngầm để rửa tiền. Ngay sau khi scandal nổ ra, Tống Tổ Nhi biến mất khỏi tầm mắt công chúng. Lập tức, cô bị năm đài truyền hình gỡ bỏ tên, hơn 20 nhãn hàng hủy bỏ hợp đồng hợp tác và không còn xuất hiện trong bất kỳ hoạt động nghệ thuật nào tại Trung Quốc. Các tài khoản mạng xã hội của cô cũng rơi vào trạng thái “đóng băng”.
Một năm sau đó, vào ngày 27 tháng 8 năm 2024, mạng xã hội Weibo xôn xao trước thông tin liên quan đến kết quả điều tra vụ trốn thuế của Tống Tổ Nhi. Theo một đoạn ghi âm được tài khoản Tiểu Yến Tiểu Tây đăng tải, một người được cho là nhân viên của Cục thuế Bắc Kinh đã xác nhận việc “tiểu Trương Bá Chi” (biệt danh của Tống Tổ Nhi) gian lận thuế là sự thật. Qua quá trình điều tra, studio của Tống Tổ Nhi đã bị phát hiện trốn thuế hơn 1,4 triệu nhân dân tệ (hơn 4,8 tỷ đồng). Do đó, cơ quan chức năng đã quyết định phạt nữ diễn viên khoản phí nộp thuế muộn là 1,2 triệu nhân dân tệ (hơn 4,1 tỷ đồng). Tổng cộng, Tống Tổ Nhi phải nộp cho cục thuế số tiền là 2,7 triệu nhân dân tệ (hơn 9,4 tỷ đồng).
Đáng chú ý, trong đoạn ghi âm, nhân viên cục thuế còn gây sốc khi tiết lộ đây không phải là lần đầu tiên Tống Tổ Nhi trốn thuế. Trước đó, nữ diễn viên đã có hành vi này ba lần vào các năm 2018 và 2021, với số tiền trốn thuế lên đến hơn 15 triệu nhân dân tệ (52 tỷ đồng). Tuy nhiên, do sai phạm chưa đến mức quá nghiêm trọng và Tống Tổ Nhi cũng đã nộp bù đúng thời hạn, nên cơ quan chức năng đã không công khai hành vi coi thường pháp luật của cô. Mãi đến năm 2023, bê bối của Tống Tổ Nhi mới bị phanh phui.
Không dừng lại ở đó, Tống Tổ Nhi còn bị tài khoản Tiểu Yến Tiểu Tây tố cáo sử dụng bằng cấp giả trong kỳ thi đại học và mẹ ruột của cô đã hối lộ cho sở giáo dục. Theo người tố cáo, công ty Hỉ Thiên đã sắp xếp để mẹ của Tống Tổ Nhi quen biết với giám đốc giáo dục của Sở Khoa học Thiên Tân. Đến kỳ thi năm 2018, gia đình nữ diễn viên đã sử dụng hai bằng tốt nghiệp phổ thông giả để nộp hồ sơ thi đại học ở Thiên Tân, sau đó trúng tuyển vào Học viện Điện Ảnh Bắc Kinh. Sau khi mọi việc suôn sẻ, mẹ của Tống Tổ Nhi đã gặp riêng những người liên quan để “trả công”. Theo luật pháp Trung Quốc, hành vi gian lận trong thi đại học có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, với mức phạt từ dưới 3 năm tù và phạt tiền đối với trường hợp nhẹ, đến 3-7 năm tù và phạt tiền đối với trường hợp nặng.
Lý giải sự khác biệt: Tại sao Tống Tổ Nhi không bị “phong sát” như Phạm Băng Băng?
Theo tờ Sina, có nhiều giả thuyết xoay quanh việc Tống Tổ Nhi có thể “sống sót” trong giới showbiz sau hai cáo buộc vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Giả thuyết đầu tiên cho rằng, mặc dù Tống Tổ Nhi bị tố cáo trốn thuế, nhưng cơ quan chức năng chưa từng đưa ra bất kỳ thông báo chính thức nào về việc điều tra hay xử phạt vi phạm thuế đối với nữ diễn viên này. Do đó, không thể kết luận rằng nữ diễn viên thế hệ Z đã thực sự gian lận thuế hoặc có hành vi phạm pháp liên quan đến rửa tiền. Tương tự, vụ việc cô bị tố cáo sử dụng bằng giả thi đại học và hối lộ cho sở giáo dục cũng không có thông tin chính thức từ cơ quan chức năng.
Hơn nữa, khoảng thời gian hai năm Tống Tổ Nhi biến mất khỏi giới showbiz vẫn còn là một ẩn số. Không ai biết chắc chắn liệu đó là do cô tự nguyện ở ẩn hay do bị “phong sát ngầm”. Điều đáng chú ý là kể từ khi scandal của Tống Tổ Nhi nổ ra, Tổng cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc cũng không hề có văn bản chính thức nào về việc cấm sóng đối với nữ diễn viên này.
Giả thuyết thứ hai cho rằng, những cáo buộc tiêu cực nhắm vào Tống Tổ Nhi có thể chỉ là những lời nói một chiều, thiếu bằng chứng xác thực. Không loại trừ khả năng cô đã trở thành nạn nhân của những chiêu trò hãm hại từ đối thủ cạnh tranh. Trong giai đoạn các cáo buộc được điều tra và làm rõ, việc nữ diễn viên tạm ngừng hoạt động có thể là một biện pháp tự bảo vệ để tránh những đàm tiếu và rắc rối không đáng có. Sau khi có kết luận không vi phạm pháp luật, cô đã được cơ quan quản lý cho phép quay trở lại hoạt động.
Trường hợp thứ ba, giả sử Tống Tổ Nhi thực sự có hành vi trốn thuế tương tự như Phạm Băng Băng, thì lý do khiến cô không bị xử lý nặng như đàn chị có thể liên quan đến chính sách xử lý của cơ quan chức năng. Theo tờ Sohu, đối với các vi phạm về kinh tế, đặc biệt là gian lận thuế, cơ quan chức năng Trung Quốc ưu tiên việc thu hồi số tiền thất thoát vào ngân sách nhà nước. Những trường hợp trốn thuế lần đầu nếu có thái độ hợp tác, khắc phục hậu quả đúng thời hạn thường không bị công khai hành vi vi phạm trên các phương tiện truyền thông, và sự nghiệp nghệ thuật của họ có thể được bảo toàn. Ngoài ra, số tiền trốn thuế của Tống Tổ Nhi có thể không quá lớn, và cách cô xử lý truyền thông sau scandal cũng có thể là một yếu tố giúp cô tránh được án phạt nặng.
Ngược lại, việc Phạm Băng Băng bị phạt nặng hơn Tống Tổ Nhi có thể liên quan đến yếu tố “răn đe” của chính phủ đối với giới nghệ sĩ. Lệnh “phong sát” một nghệ sĩ không chỉ đơn thuần là xử lý cá nhân mà còn là một thông điệp mạnh mẽ gửi đến toàn bộ giới showbiz. Vào tháng 10 năm 2018, Phạm Băng Băng bị kết luận trốn thuế và phải nộp phạt số tiền khổng lồ lên đến 884 triệu nhân dân tệ (khoảng 3.100 tỷ đồng). Scandal của Phạm Băng Băng được xem là vụ bê bối gian lận thuế bằng hợp đồng “âm dương” lớn nhất trong lịch sử làng giải trí Hoa ngữ.
Sự sụp đổ của một minh tinh hàng đầu diễn ra đúng vào thời điểm giới chức Trung Quốc đang thực hiện chiến dịch “đả hổ diệt ruồi”, thắt chặt quản lý và loại bỏ những bê bối trong lĩnh vực văn hóa – giải trí. Việc xử lý mạnh tay với Phạm Băng Băng được xem như một lời tuyên bố: “Không ai, kể cả những ngôi sao có tầm ảnh hưởng toàn cầu, được phép đứng ngoài vòng pháp luật”. Hơn nữa, do số tiền phạt quá lớn và tính chất răn đe toàn ngành, Phạm Băng Băng đến nay vẫn chưa thể quay trở lại hoạt động nghệ thuật tại Trung Quốc đại lục.
