Thông tin từ Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết, sản phẩm dầu gội Hanayuki Shampoo – chai 300g, do Công ty cổ phần Nhà máy y tế EBC Đồng Nai sản xuất, đã bị đình chỉ lưu hành trên toàn quốc.
Lệnh thu hồi và tiêu hủy được ban hành sau khi kiểm tra chất lượng cho thấy sản phẩm này không đạt tiêu chuẩn về vi sinh vật. Nghiêm trọng hơn, cơ quan chức năng còn phát hiện trong thành phần của dầu gội có chứa 2-Phenoxyethanol, một chất bảo quản hoàn toàn không được công bố trong hồ sơ đăng ký sản phẩm.
Vụ việc này không chỉ gây hoang mang cho người tiêu dùng, đặc biệt là những ai đã tin tưởng và sử dụng sản phẩm thông qua lời quảng bá rầm rộ của ca sĩ Đoàn Di Băng, mà còn đặt ra nhiều dấu hỏi về đạo đức kinh doanh và trách nhiệm của những người nổi tiếng khi tham gia vào lĩnh vực kinh doanh các sản phẩm liên quan đến sức khỏe.
2-Phenoxyethanol: “Con dao hai lưỡi” trong mỹ phẩm
2-Phenoxyethanol là một hợp chất hóa học được sử dụng rộng rãi trong ngành mỹ phẩm và dược phẩm với vai trò chính là chất bảo quản. Nhờ khả năng tiêu diệt vi khuẩn, nấm men và nấm mốc, nó giúp kéo dài thời hạn sử dụng của sản phẩm. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy 2-Phenoxyethanol trong nhiều loại mỹ phẩm hàng ngày như kem dưỡng da, serum, dầu gội, nước tẩy trang và các sản phẩm vệ sinh cá nhân khác. Trong lĩnh vực dược phẩm, chất này còn được dùng để bảo quản vắc xin và thuốc nhỏ mắt.
Trong công thức dầu gội, bên cạnh vai trò bảo quản, 2-Phenoxyethanol còn có khả năng ổn định các thành phần khác như allantoin, protein hay glycerin, giúp chúng phát huy hiệu quả tốt hơn. Nó cũng góp phần duy trì mùi hương đặc trưng và đảm bảo độ ổn định của toàn bộ công thức sản phẩm, đặc biệt là trong môi trường nhiều nước như dầu gội, nơi vi khuẩn dễ dàng sinh sôi nếu không có chất bảo quản phù hợp.
Quy định nghiêm ngặt về việc sử dụng 2-Phenoxyethanol trong mỹ phẩm
Theo quy định hiện hành của Bộ Y tế tại Thông tư 06/2011/TT-BYT, việc sử dụng 2-Phenoxyethanol trong mỹ phẩm là được phép, nhưng phải tuân thủ nghiêm ngặt về nồng độ tối đa cho phép là 1% (tính trên tổng khối lượng sản phẩm). Điều quan trọng là nhà sản xuất phải khai báo đầy đủ và chính xác thành phần này trên nhãn mác sản phẩm. Việc không công bố hoặc cố tình ghi sai lệch thông tin như trường hợp của Hanayuki Shampoo là một hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý mỹ phẩm.
Mặc dù được đánh giá là an toàn khi sử dụng đúng liều lượng, nhưng 2-Phenoxyethanol tiềm ẩn những nguy cơ nhất định nếu vượt quá nồng độ cho phép, sử dụng sai mục đích hoặc tích tụ lâu dài trên cơ thể. Các tác dụng phụ có thể bao gồm kích ứng da, mắt (gây đỏ, ngứa, nổi mẩn), kích ứng đường hô hấp nếu hít phải lượng lớn, và thậm chí gây rối loạn thần kinh trung ương, suy hô hấp ở trẻ nhỏ nếu sử dụng liều cao hoặc nuốt phải. Một số nghiên cứu trên động vật còn cho thấy khả năng ảnh hưởng đến chức năng gan và thận khi tiếp xúc với liều lượng lớn trong thời gian dài. Chính vì vậy, cả Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Ủy ban Khoa học về An toàn Người tiêu dùng của Liên minh châu Âu (SCCS) đều nhấn mạnh rằng chất này chỉ an toàn khi tuân thủ đúng hàm lượng quy định và phải được ghi nhãn rõ ràng.
Minh bạch thành phần – Quyền lợi tối thượng của người tiêu dùng
Việc bắt buộc công bố 2-Phenoxyethanol và các thành phần khác trong sản phẩm mỹ phẩm không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là một biện pháp bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
Theo Thông tư 06/2011/TT-BYT, các doanh nghiệp sản xuất và phân phối mỹ phẩm tại Việt Nam phải minh bạch toàn bộ thành phần có trong sản phẩm khi tiến hành đăng ký lưu hành. Đối với 2-Phenoxyethanol, việc kê khai rõ ràng giúp cơ quan quản lý dễ dàng kiểm tra và giám sát nồng độ sử dụng, đảm bảo không vượt quá ngưỡng an toàn cho phép. Các tiêu chuẩn quốc tế như quy định của FDA (Hoa Kỳ) hay EC 1223/2009 (Châu Âu) cũng có những yêu cầu tương tự về việc công khai thành phần để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Hơn nữa, việc công bố đầy đủ thành phần còn tạo điều kiện cho các cơ quan quản lý và nhà sản xuất theo dõi sát sao chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình lưu thông trên thị trường. Điều này giúp đảm bảo rằng nồng độ các chất, đặc biệt là chất bảo quản, luôn nằm trong giới hạn an toàn, nhất là đối với các sản phẩm được sản xuất hàng loạt hoặc nhập khẩu.
Một lý do quan trọng khác để bắt buộc công bố 2-Phenoxyethanol là khả năng gây kích ứng da, mắt hoặc các phản ứng dị ứng ở một số người, đặc biệt là những người có cơ địa nhạy cảm hoặc tiền sử dị ứng. Việc biết rõ thành phần giúp người tiêu dùng chủ động nhận biết và tránh sử dụng các sản phẩm có chứa chất mà họ có thể bị dị ứng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các đối tượng nhạy cảm như phụ nữ mang thai, đang cho con bú hoặc trẻ sơ sinh, bởi 2-Phenoxyethanol có tiềm năng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương của trẻ nếu sử dụng không đúng cách.
Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng có ý thức hơn về thành phần của các sản phẩm làm đẹp và ưu tiên lựa chọn các sản phẩm “sạch” và “an toàn”, việc công khai minh bạch thông tin về 2-Phenoxyethanol và các thành phần khác là một yếu tố then chốt giúp các thương hiệu xây dựng được lòng tin với khách hàng. Điều này càng trở nên quan trọng hơn đối với các sản phẩm được quảng bá bởi những người nổi tiếng, bởi người tiêu dùng thường kỳ vọng rất lớn vào chất lượng và độ an toàn của những sản phẩm được thần tượng của mình giới thiệu. Vụ việc của dầu gội Hanayuki là một bài học đắt giá về tầm quan trọng của sự trung thực và minh bạch trong kinh doanh, đặc biệt là đối với các sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.
