Trong buổi họp báo ra mắt bộ phim “Mặt trời lạnh”, đạo diễn Lê Hùng Phương đã bất ngờ công bố quyết định “treo máy” cho đến khi nào tìm lại được hạnh phúc. Lời tâm sự đầy trần trụi của ông không chỉ phơi bày những áp lực cá nhân mà còn phản ánh thực trạng đáng buồn của giới làm phim hiện nay tại Việt Nam: thiếu ngủ, thiếu ăn, thiếu tiền và đối mặt với nguy cơ kiệt sức.
“Làm phim để làm gì khi mình đi đoàn phim đằng đẵng?”
Đạo diễn Lê Hùng Phương không giấu nổi sự buồn bã khi chia sẻ về những trăn trở của mình: “Làm phim để làm gì khi mình đi đoàn phim đằng đẵng. Mẹ già không có người chăm sóc. Mình còn không có thời gian để gọi điện cho con, cho cháu. Làm phim tốn thời gian, cực như một con dòi, xả thân vì tác phẩm, lại còn bị đủ thứ áp lực. Tại sao mình không bảo vệ sức khỏe của mình”.
Lời tâm sự này tuy có phần hơi trần trụi nhưng lại chạm đến nỗi lòng của rất nhiều người làm phim.
“Guồng quay” kiệt sức: Thiếu ngủ, thiếu ăn, thiếu tiền
Trò chuyện với các đạo diễn, diễn viên, ê kíp sản xuất phim truyền hình hiện nay, ai cũng cảm nhận được áp lực phải “vắt chân lên cổ mà chạy”. Họ phải “chạy” để rút ngắn thời gian sản xuất phim, bởi nếu thời gian kéo dài, nhà sản xuất sẽ không đủ kinh phí chi trả. “Chạy” còn để các diễn viên, người lao động có thời gian “chạy sô” ở các phim và công việc khác, với hy vọng làm nhiều thì may ra mới đủ tiền trang trải cuộc sống hàng ngày.
Chính vì cường độ làm việc từ sáng đến khuya, nhiều người phải vác tấm thân mệt mỏi về nhà, ăn tạm rồi ngủ mê mệt, sáng sớm lại vội vã đến phim trường. Việc căng mình làm việc dưới cái nắng cháy da hay những cơn mưa bất chợt khiến sức khỏe của người lao động bị tàn phá nghiêm trọng.
“Lời nguyền” tuổi trẻ và cái chết đột ngột
Thực trạng đáng buồn này đã dẫn đến những tin tức đau lòng liên tục xuất hiện về việc các nghệ sĩ, người làm việc trong ngành phim bị đột quỵ, qua đời khi tuổi đời còn quá trẻ.
- Tối 11/5, biên kịch Phạm Công Trình bất ngờ đột quỵ và qua đời khi mới 36 tuổi, dù đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong nghề.
- Nguyễn Ngọc Quyền, giám đốc sản xuất một số phim chiếu rạp, qua đời hồi tháng 2, hưởng dương 36 tuổi.
- Tháng 8/2024, nhân viên bộ phận ánh sáng giỏi nghề Sam Nhộc Pẩu đột quỵ khi chỉ 34 tuổi.
- Trước đó, đạo diễn Đỗ Quang Hải Âu (37 tuổi) đột ngột qua đời trong phòng dựng phim, và diễn viên trẻ Hoàng Bá Sơn đột quỵ ra đi ở tuổi 26.
Ngoài ra, một số đạo diễn, diễn viên, nhân viên đoàn phim cũng bị đột quỵ nhưng may mắn được cấp cứu kịp thời. Dù không ảnh hưởng đến tính mạng, sức khỏe của họ cũng bị giảm sút đáng kể. Điển hình là đạo diễn Nguyễn Phương Điền từng lâm bệnh phải nhập viện sau một thời gian dài vất vả quay phim “Mẹ biển” ở Vũng Tàu.
Những “thiệt thòi” của người làm phim
Bàn về vấn đề lao động trong giới làm phim, đạo diễn Charlie Nguyễn thẳng thắn đặt câu hỏi: “Dân làm phim có chất lượng cuộc sống không khi mỗi ngày làm việc hơn 14 tiếng đồng hồ?”. Bản thân ông, dù là đạo diễn nổi tiếng, cũng thường xuyên có lịch trình làm việc dày đặc, thức dậy từ 3h sáng và về nhà gần 12h đêm.
Charlie Nguyễn cho biết, ở nước ngoài, luật lao động rất rõ ràng và được thực hiện nghiêm túc. Lao động làm dôi thời gian sẽ được tính thêm tiền, với mức thù lao rất cao. Còn ở Việt Nam, mọi thứ không rõ ràng, gây thiệt thòi lớn cho người lao động.
Không chỉ làm ngoài giờ không được thêm tiền, người lao động trong ngành sản xuất phim còn phải chịu thiệt thòi bởi việc các nhà sản xuất không trả tiền công sòng phẳng cho diễn viên và ê kíp. Thời gian qua, nhiều diễn viên, ê kíp đoàn phim đã bày tỏ bức xúc về tiền công và áp lực làm việc trên mạng xã hội. Có người được nhà sản xuất trả lương, nhưng tiếng nói của họ lại rơi vào hư vô.
Không ít diễn viên bày tỏ mong muốn được Hội Điện ảnh bảo vệ quyền lợi của mình, tương tự như cách mà hội đã gửi văn bản đến Bộ Công an để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nghệ sĩ Quyền Linh, thể hiện trách nhiệm của một tổ chức nghề nghiệp.
Những chia sẻ đầy chân thật của đạo diễn Lê Hùng Phương không chỉ là tiếng chuông cảnh tỉnh về tình trạng kiệt sức trong ngành phim ảnh mà còn là lời kêu gọi về sự cần thiết phải thay đổi cơ chế, chính sách để bảo vệ quyền lợi và sức khỏe của những người đang ngày đêm cống hiến cho nghệ thuật thứ bảy tại Việt Nam.
