Syria mở ra chương mới với Nga sau biến động chính trị lớn
“Chúng tôi muốn Nga ở bên cạnh”, tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Syria Asaad al-Shibani trong chuyến thăm Moskva không chỉ gây bất ngờ mà còn mở ra một chương mới trong quan hệ giữa Syria và Nga sau khi chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad sụp đổ. Từ vị thế đối đầu, chính quyền lâm thời ở Damascus đang chủ động tìm kiếm mối quan hệ đối tác với Moskva, cho thấy một sự chuyển hướng ngoại giao đầy thực dụng và mang tính chiến lược.
Trong suốt một thập kỷ nội chiến, Nga từng là đồng minh then chốt của ông Assad, giúp duy trì quyền lực cho chính quyền này bằng các hoạt động can thiệp quân sự. Tuy nhiên, sau khi chính phủ Assad sụp đổ vào tháng 12 năm ngoái, dư luận quốc tế đã chờ đợi một khoảng cách ngày càng lớn giữa Damascus mới và Moskva cũ. Trái lại, chính quyền của Tổng thống lâm thời Ahmed al-Sharra đã chọn cách tiếp cận khôn khéo: duy trì, thậm chí tái khởi động quan hệ với Nga trên cơ sở lợi ích chung. “Giai đoạn hiện tại đầy rẫy những thách thức và mối đe dọa, nhưng cũng là cơ hội để xây dựng một đất nước Syria thống nhất và vững mạnh”, ông al-Shibani phát biểu tại Điện Kremlin, như một lời ngỏ chân thành gửi đến Nga trong bối cảnh Syria bước vào giai đoạn chuyển tiếp đầy khó khăn.
Thông qua các cuộc gặp trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin và Bộ trưởng Ngoại giao Sergey Lavrov, phái đoàn cấp cao Syria đã gửi đi thông điệp rõ ràng: Damascus không muốn phá bỏ di sản quan hệ cũ, mà đang cố gắng tái định hình nó cho phù hợp với thực tế mới. Điều này thể hiện qua việc hai bên nhất trí rà soát toàn diện các thỏa thuận song phương trước đây – một bước đi nhằm xác lập lại nền tảng hợp tác nhưng không loại bỏ những giá trị cốt lõi từ quá khứ. “Mọi khía cạnh hợp tác của chúng tôi, bao gồm các vấn đề an ninh, đào tạo nhân sự dân sự và quân sự, đều được các đối tác Syria quan tâm”, ông Lavrov nhấn mạnh sau hội đàm.
Chính quyền mới ở Syria không chỉ dừng lại ở lời nói. Việc cử Bộ trưởng Quốc phòng Murhaf Abu Qasra tham gia chuyến thăm và trực tiếp làm việc với người đồng cấp Nga Andrei Belousov cho thấy Damascus xem mối quan hệ quân sự với Nga là một phần thiết yếu trong chiến lược an ninh quốc gia. Dù Moskva hiện giảm hiện diện quân sự tại Syria để tập trung cho chiến sự ở Ukraine, Nga vẫn còn các căn cứ hải quân và không quân quan trọng dọc bờ biển Syria – những vị trí chiến lược mà họ không dễ từ bỏ. Do đó, Nga có lý do để tiếp tục đầu tư quan hệ với chính quyền mới ở Damascus, đặc biệt khi nhận được cam kết hợp tác an ninh. “Chúng tôi cảm ơn Syria vì những bước họ đang thực hiện để đảm bảo an toàn cho công dân Nga và các cơ sở của Nga”, Bộ trưởng Lavrov phát biểu đầy hàm ý.
Không chỉ giới hạn trong lĩnh vực quân sự và ngoại giao, hợp tác kinh tế cũng đang được hai bên tái thiết. Nga được cho là đã tiếp tục gửi các chuyến hàng dầu tới Syria, một động thái hỗ trợ cần thiết cho quốc gia Trung Đông đang vật lộn với nền kinh tế kiệt quệ hậu xung đột. Đáp lại, Syria đã thành lập một ủy ban đặc biệt để đánh giá lại các thỏa thuận hợp tác kinh tế trước đây, đồng thời kêu gọi Moskva hỗ trợ tiến trình công lý chuyển tiếp – một nỗ lực nhằm tạo dựng tính chính danh và ổn định cho chính phủ lâm thời.
Trong bối cảnh khu vực Trung Đông tiếp tục diễn biến phức tạp với các cuộc không kích từ Israel và xung đột sắc tộc dai dẳng, sự ủng hộ về mặt chính trị và quân sự từ Nga mang lại cho Syria một chỗ dựa chiến lược. “Chúng tôi trân trọng lập trường mạnh mẽ của Nga trong việc phản đối các cuộc tấn công xâm phạm chủ quyền của Syria”, Tổng thống lâm thời al-Sharra phát biểu, cho thấy sự đồng thuận giữa hai nước trong một số vấn đề khu vực then chốt.
Việc Damascus mới chủ động tái lập quan hệ với Moskva một cách khôn ngoan và không ràng buộc bởi quá khứ chính trị cho thấy một Syria đang tìm kiếm sự ổn định hơn là đối đầu. Nga, với vị thế cường quốc đang chịu áp lực từ phương Tây, cũng nhận thấy tầm quan trọng trong việc duy trì ảnh hưởng tại Trung Đông. Do đó, mối quan hệ song phương giữa Syria và Nga dường như đang bước vào một giai đoạn thực dụng hơn, linh hoạt hơn, nhưng cũng đầy tính toán chiến lược. Đây có thể là tiền đề cho một giai đoạn tái thiết chính trị – kinh tế đầy thách thức nhưng cũng không kém phần triển vọng đối với Syria hậu xung đột.
