Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Bửu Triều, người cuối cùng của thế hệ các bậc thầy sáng lập nền ngoại khoa Việt Nam, đã từ trần vào đêm 16 tháng 7, hưởng thọ 102 tuổi. Sự ra đi của ông khép lại một chương lịch sử của y học nước nhà và để lại niềm tiếc thương vô hạn.
Giáo sư Nguyễn Bửu Triều trút hơi thở cuối cùng vào lúc 22h52 ngày 16 tháng 7 tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cũng chính là nơi ông đã gắn bó và cống hiến trọn đời. Ông là người cuối cùng trong thế hệ bác sĩ đầu tiên của nền ngoại khoa Việt Nam, một nhân chứng lịch sử đã dành hơn 85 năm cuộc đời để phụng sự nhân dân và đào tạo các thế hệ thầy thuốc tương lai.
Giáo sư Nguyễn Bửu Triều sinh ngày 3 tháng 2 năm 1923 tại Huế trong một gia đình hoàng tộc có truyền thống hiếu học. Năm 1939, ông ra Hà Nội theo học Trường Đại học Y Dược và trở thành sinh viên nội trú tại Bệnh viện Bảo hộ (tiền thân của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức). Tại đây, ông được học hỏi trực tiếp từ những người thầy vĩ đại như giáo sư Hồ Đắc Di, giáo sư Tôn Thất Tùng, những người đã đặt nền móng cho ngoại khoa hiện đại của đất nước.
Khi kháng chiến toàn quốc bùng nổ, bác sĩ trẻ Nguyễn Bửu Triều đã xung phong lên chiến khu, đảm nhận vai trò Đội trưởng Đội điều trị III – tiền thân của Bệnh viện Quân y 103 ngày nay. Giữa núi rừng hiểm trở, ông đã không quản gian khó để cứu chữa hàng nghìn thương binh, chiến sĩ.
Từ năm 1956, ông về công tác tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và Bộ môn Ngoại, Đại học Y Hà Nội, lần lượt giữ nhiều vị trí quan trọng như Chủ nhiệm Khoa Tiết niệu, Chủ nhiệm Bộ môn Ngoại, đồng thời là Phó Chủ tịch Hội Ngoại khoa và Chủ tịch Hội Tiết niệu – Thận học Việt Nam.
Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư Nguyễn Bửu Triều là người tiên phong đưa kỹ thuật nội soi tuyến tiền liệt về Việt Nam, trực tiếp đào tạo thế hệ bác sĩ đầu tiên thực hiện kỹ thuật này và cứu chữa thành công cho hàng chục nghìn bệnh nhân. Những công trình nghiên cứu của ông về phẫu thuật sỏi tiết niệu và dị tật bẩm sinh hệ sinh dục nam được xem là đóng góp nền tảng cho ngành tiết niệu – nam học hiện đại.
Trên cương vị người thầy, ông đã hướng dẫn nhiều luận án tiến sĩ xuất sắc, là tác giả và chủ biên nhiều sách giáo khoa kinh điển. Ông luôn tâm niệm và truyền dạy cho học trò:
“Y là nghề nhân văn, cần học mãi, đọc mãi, sống mãi với đạo làm người”.
Tài năng và y đức của ông còn vang xa khi ông được cử sang Guinea (châu Phi) làm trưởng đoàn chuyên gia. Để ghi nhớ công lao của ông, người dân nơi đây đã lấy tên ông đặt cho một con đường. Trong đời thường, Giáo sư Nguyễn Bửu Triều là một người giản dị, mực thước, một biểu tượng sống về trí tuệ và y đức cho các thế hệ học trò noi theo.
Với những cống hiến to lớn cho sự nghiệp y học và giáo dục, Giáo sư Nguyễn Bửu Triều đã được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý:
- Huân chương Độc lập hạng Nhì
- Huân chương Kháng chiến hạng Nhất
- Huân chương Lao động hạng Ba
- Huân chương Chiến công hạng Ba
- Danh hiệu Nhà giáo Nhân dân
- Cùng nhiều bằng khen, kỷ niệm chương khác.
