NSND Vũ Thị Kim Dung, người được mệnh danh là “giọng ngâm thơ huyền thoại” của Đài Tiếng nói Việt Nam, đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày 26/3 tại Cộng hòa Séc sau thời gian dài chống chọi với bệnh ung thư. Sự ra đi của bà để lại niềm tiếc thương sâu sắc cho giới nghệ thuật và đông đảo khán thính giả từng yêu mến tiếng thơ của bà.
Một đời gắn bó với nghệ thuật ngâm thơ
NSND Kim Dung sinh năm 1945 tại Nam Định. Năm 16 tuổi, bà trúng tuyển vào Đoàn Cải lương Trung ương, mở ra con đường gắn bó với nghệ thuật. Đến năm 1968, bà bắt đầu cộng tác với chuyên mục Tiếng thơ của Đài Tiếng nói Việt Nam và nhanh chóng trở thành một trong những giọng ngâm thơ nổi bật, sánh vai cùng những tên tuổi lớn như NSND Châu Loan, NSND Kim Cúc…
Không chỉ mang đến những vần thơ trữ tình, bà còn góp phần quan trọng vào công tác tuyên truyền trong thời chiến. Bà thường đảm nhận ngâm những bài thơ “tâm công” nhằm thu phục lòng người trên sóng phát thanh, góp phần vận động chiến sĩ quay trở về với nhân dân và Tổ quốc. Giọng ngâm sâu lắng, truyền cảm của bà đã trở thành ký ức không thể phai mờ trong lòng nhiều thế hệ thính giả.
Đóng góp lớn cho nền văn hóa Việt Nam
Với niềm đam mê cháy bỏng dành cho nghệ thuật, NSND Kim Dung không chỉ ngâm thơ mà còn dành nhiều năm học ca trù từ hai nghệ nhân danh tiếng Quách Thị Hồ và Nguyễn Thị Phúc. Bà cũng tham gia giảng dạy, truyền lửa cho nhiều thế hệ nghệ sĩ trẻ, trong đó có con gái – ca sĩ Trịnh Thu Hương.
Trong suốt sự nghiệp, bà giành được nhiều giải thưởng danh giá, như hai Huy chương Vàng tại Hội diễn Ca múa nhạc toàn quốc năm 1985 với tiết mục ngâm bài Tre Việt Nam (Nguyễn Duy) và hát ca trù bài Xuân không tuổi (Xuân Thủy). Năm 1993, bà được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Đến năm 2024, Nhà nước đã chính thức ghi nhận những cống hiến của bà bằng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.
Di sản để lại
Sinh thời, NSND Kim Dung đặc biệt tâm đắc với tập thơ Nhật ký trong tù của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bà không chỉ ngâm thơ trong các dịp kỷ niệm quan trọng mà còn dành nhiều tâm huyết để thu thanh toàn bộ tập thơ, gửi tặng Khu di tích lịch sử Kim Liên như một món quà tri ân.
Sau khi nghỉ hưu vào năm 2000, bà chuyển sang Cộng hòa Séc sinh sống cùng con cháu nhưng vẫn tích cực tham gia các hoạt động nghệ thuật cộng đồng. Năm 2015, bà ra mắt cuốn sách Con đường đến với nghệ thuật ngâm thơ và ca trù, chia sẻ những kinh nghiệm quý báu trong sự nghiệp của mình. Đến năm 2023, dù tuổi cao, bà vẫn trở về Việt Nam tham gia chương trình giao lưu Tiếng thơ sóng bước cuộc đời do VOV6 tổ chức.
Niềm tiếc thương và sự tri ân của khán giả
Sự ra đi của NSND Kim Dung để lại khoảng trống lớn trong lòng khán thính giả yêu mến tiếng thơ Việt. Trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều nghệ sĩ, nhà thơ và người hâm mộ đã bày tỏ sự tiếc thương và tri ân những đóng góp to lớn của bà. Những bản ghi âm giọng ngâm thơ của bà vẫn được lưu giữ, vang lên trong lòng những người yêu nghệ thuật, như một di sản tinh thần quý giá.
Dù đã rời xa cõi tạm, giọng ngâm của NSND Kim Dung vẫn sẽ tiếp tục sống mãi qua những câu thơ bà từng cất lên, qua những học trò mà bà đã dìu dắt và trong lòng những ai yêu nghệ thuật ngâm thơ Việt Nam.
Với hơn nửa thế kỷ cống hiến, NSND Kim Dung không chỉ là một nghệ sĩ tài hoa mà còn là người giữ gìn và phát huy giá trị của nghệ thuật ngâm thơ và ca trù. Giọng ngâm truyền cảm của bà sẽ mãi là ký ức đẹp trong lòng những người yêu thơ ca Việt Nam.
