Ngày 31/7, khu vực miền Nam Peru đã chứng kiến một hiện tượng thời tiết cực đoan khi một trận bão cát và bụi lớn, do ảnh hưởng từ xoáy nghịch Nam Thái Bình Dương, quét qua các địa phương ven biển, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống dân cư cũng như hoạt động giao thông.
Trận bão này không chỉ khiến giao thông tê liệt trong nhiều giờ mà còn đe dọa nghiêm trọng tới môi trường sống và sức khỏe của người dân trong vùng bị ảnh hưởng. “Gió giật mạnh lên tới 50 km/h đã được ghi nhận tại vùng Ica, cách thủ đô Lima khoảng 400 km về phía Nam”, theo thông tin từ Cơ quan Khí tượng Quốc gia Peru (Senamhi). Đây được xem là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong đợt thời tiết bất thường này.
Trận bão cát kéo dài khoảng 3 giờ tại Ica đã làm giảm tầm nhìn xuống mức cực kỳ nguy hiểm, khiến các phương tiện di chuyển trên tuyến cao tốc liên tỉnh gần như phải dừng hoạt động. Đồng thời, một số hoạt động du lịch ven biển vốn thu hút du khách mùa này cũng bị gián đoạn hoàn toàn. Cùng lúc đó, các khu vực khác như Arequipa, Moquegua và Tacna (nằm gần biên giới Chile) cũng ghi nhận gió mạnh với tốc độ lên đến 32 km/h, gây ra tình trạng bụi mù bao phủ trên diện rộng. “Tại thủ đô Lima, gió mạnh làm đổ nhiều cây xanh”, cho thấy mức độ lan rộng của ảnh hưởng do xoáy nghịch gây ra không chỉ gói gọn ở khu vực miền Nam mà còn ảnh hưởng tới cả thủ đô và các khu vực lân cận.
Hiện tượng thời tiết này được các chuyên gia xác định là do tác động từ một xoáy nghịch – hay còn gọi là vùng áp cao cận nhiệt, một dạng hoàn lưu khí quyển quay theo chiều kim đồng hồ – đang tăng cường và dịch chuyển từ ngoài khơi Thái Bình Dương vào đất liền Peru. Chuyên gia Rosario Julca từ Senamhi phân tích: “Khi tiến gần bờ, xoáy này tạo ra các luồng gió mạnh quét qua sa mạc ven biển, cuốn theo bụi cát dày đặc”. Đây là đặc điểm đặc trưng của vùng sa mạc ven biển Peru, nơi có địa hình bằng phẳng, khô cằn và đất cát dễ bị cuốn đi khi có gió mạnh, đặc biệt là trong điều kiện khô hạn kéo dài do biến đổi khí hậu.
Không chỉ ảnh hưởng tới giao thông và du lịch, bão cát còn đặt ra nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Những đợt bụi cát dày đặc mang theo nhiều hạt bụi mịn có thể xâm nhập vào đường hô hấp, gây ra các bệnh lý cấp tính như viêm phế quản, hen suyễn hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo rằng các đợt bão bụi có thể làm tăng đột biến số ca nhập viện vì bệnh hô hấp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người cao tuổi.
Trong bối cảnh đó, chính quyền các địa phương đang nhanh chóng tiến hành đánh giá thiệt hại và triển khai các biện pháp ứng phó cấp bách. Nhiều khu vực được khuyến cáo hạn chế ra đường, đặc biệt là vào các thời điểm gió mạnh trong ngày. Các bệnh viện tại Ica và Arequipa đã được yêu cầu tăng cường tiếp nhận và hỗ trợ y tế đối với người dân gặp vấn đề sức khỏe do bụi cát. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng phối hợp với lực lượng cứu hộ để hỗ trợ những phương tiện mắc kẹt trên cao tốc và hướng dẫn người dân di chuyển an toàn về nhà.
Senamhi đã phát đi cảnh báo thời tiết khẩn cấp, dự đoán rằng gió mạnh và tình trạng bão cát có thể tiếp tục kéo dài dọc bờ biển Peru ít nhất đến hết ngày 3/8. Việc theo dõi diễn biến của xoáy nghịch và dự báo chính xác hướng đi của nó đang là ưu tiên hàng đầu để kịp thời đưa ra khuyến cáo và đảm bảo an toàn cho người dân. Với tình trạng khí hậu toàn cầu ngày càng trở nên bất ổn, những hiện tượng như bão cát ở Peru được xem là hồi chuông cảnh báo cho sự cấp thiết trong việc theo dõi và thích ứng với biến đổi khí hậu ở cấp độ quốc gia và toàn cầu.
