Lần đầu tiên, một bộ phim về chiến tranh cách mạng Việt Nam đạt doanh thu ấn tượng, tiệm cận cột mốc 150 tỷ đồng. Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã hiện thực hóa “giấc mơ” 11 năm ấp ủ về địa đạo Củ Chi, và niềm hạnh phúc nhân lên khi tác phẩm được đông đảo khán giả đón nhận. Thành công này không chỉ là dấu ấn cá nhân của đạo diễn mà còn thắp lên hy vọng mới cho dòng phim lịch sử, chiến tranh cách mạng nước nhà.
Góc nhìn mới lạ: Chiến tranh cách mạng dưới lăng kính “phim thảm họa”
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên chia sẻ, “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” được xây dựng với cấu trúc độc đáo, mang dáng dấp của một bộ phim thảm họa. Thay vì tập trung vào sự đối đầu trực diện giữa hai lực lượng, bộ phim đặt người xem vào tình thế nguy hiểm, nơi một nhóm người phải tìm mọi cách để tồn tại và hoàn thành nhiệm vụ dưới sự đe dọa thường trực từ đối phương và môi trường khắc nghiệt của địa đạo.
“Thông thường, khi nghĩ về phim chiến tranh, người ta hình dung đến cảnh giao tranh giữa hai bên, với kết quả thắng thua rõ ràng. Nhưng với cấu trúc phim thảm họa, trọng tâm là việc nhân vật phải vượt qua hiểm nguy để đạt được mục đích,” đạo diễn giải thích. Trong bối cảnh đó, câu chuyện về đội du kích Củ Chi bảo vệ nhóm tình báo đã được khai thác một cách đặc biệt. Địa đạo, biểu tượng cho sự kiên cường và sáng tạo của người dân Củ Chi, trở thành yếu tố then chốt giúp lực lượng yếu thế chống lại kẻ thù mạnh hơn. Câu hỏi “Địa đạo là gì mà trở nên đặc biệt như vậy?” luôn thôi thúc đạo diễn và ê-kíp làm phim, thôi thúc họ tái hiện chân thực cuộc sống và chiến đấu của người dân nơi đây.
Không có anh hùng cá nhân, chỉ có sức mạnh của toàn dân
Một điểm đặc biệt của “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” là cách bộ phim khắc họa các nhân vật. Nhiều khán giả nhận thấy bộ phim không có nhân vật chính nổi bật, không tập trung tôn vinh một cá nhân anh hùng nào. Giải thích về điều này, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên khẳng định: “Nói phim không có nhân vật chính thì không hẳn, nhưng ở đây, chúng tôi không quá nhấn mạnh các vấn đề về con người mà đi sâu vào phương pháp, cách thức họ chiến thắng kẻ thù: vận dụng chiến tranh nhân dân – huy động sức mạnh toàn dân.”
Với những người du kích Củ Chi, dù không được huấn luyện bài bản, không có ưu thế về quân sự, nhưng ý chí, tinh thần quả cảm và đặc biệt là phương pháp chiến đấu sáng tạo đã làm nên sức mạnh phi thường. Địa đạo chính là sản phẩm của trí tuệ và sự đoàn kết của người dân để chống lại kẻ thù xâm lược. Câu chuyện về chiến tranh nhân dân trong lòng địa đạo chính là chìa khóa dẫn đến chiến thắng.
Cái kết mở và ẩn ý về sức sống bất diệt
Đoạn kết của “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” đã gây ra nhiều tranh luận và có lẽ không ít khán giả cảm thấy chưa quen với cách đạo diễn khép lại câu chuyện. Bùi Thạc Chuyên thừa nhận điều này và giải thích: “Có thể họ sẽ cho rằng nó không rõ ràng, hơi tản mạn, thậm chí có người còn hình dung cái kết nên là sự xông lên chiến thắng kẻ thù… Nhưng câu chuyện của ‘Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối’ không phải như vậy!”
Mục tiêu của những người du kích không phải là đánh bại hoàn toàn kẻ thù trong một trận chiến cuối cùng, mà là bám trụ, bảo vệ lực lượng và hoàn thành nhiệm vụ. Cái kết với hai người mạnh nhất của đội du kích còn sống mang ý nghĩa lực lượng sẽ được bổ sung và cuộc chiến sẽ tiếp tục. “Đây là bộ phim về chiến tranh nhân dân, tôi không muốn tập trung vào một nhân vật nào cả. Tất cả 21 thành viên đội du kích ấy đều là anh hùng,” đạo diễn nhấn mạnh. Ngay cả chi tiết cuối phim, việc đặt tên tất cả diễn viên trong cùng một dòng chữ cũng là một dụng ý nghệ thuật, thể hiện tinh thần đoàn kết, đồng lòng của chiến tranh nhân dân.
Góc nhìn Việt và “địa đạo” trong mỗi người
Chia sẻ về việc làm thế nào để tạo ra những bộ phim chiến tranh hấp dẫn mà không cần đến kinh phí khổng lồ như các siêu phẩm nước ngoài, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên cho rằng điều quan trọng nhất là góc nhìn. “Tôi không nghĩ rằng phim chiến tranh là khó tiếp cận, chỉ có điều là hay hay là không hay, thật hay không thật thôi. Làm phim chiến tranh rất khó! Chính vì khó nên thường bị cho là giả, thiếu chân thực,” anh nói.
“Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” là một nỗ lực nhìn lại lịch sử một cách chân thực, góp phần củng cố lòng tự hào dân tộc trong dịp kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước. Những bài học lịch sử về chiến tranh nhân dân, về sự thích nghi và sáng tạo của người Việt vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước ngày nay.
Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên tin rằng, “kinh phí làm phim quan trọng nhưng góc nhìn còn quan trọng hơn.” Dù ai cũng mong muốn có nguồn lực lớn để tạo ra những tác phẩm hoành tráng, nhưng điều cốt yếu là bộ phim phải mang đậm góc nhìn của người Việt Nam. Và cuối cùng, đạo diễn gửi gắm một thông điệp đầy ý nghĩa: “Tôi tin rằng trong mỗi chúng ta đều có một ‘địa đạo’!”
